Εκθέτης: Louis Fanchini
Έκθεμα: Ο αρχικός στιγέας του μεταλλίου της Μεγάλης Κεφαλής του Ερμή
Ο αρχικός στιγέας του μεταλλίου ήταν έργο του Αρχιχαράκτη του Γαλλικού Νομισματοκοπείου στο Παρίσι, Désiré-Albert Barre (1818-1878), στα τέλη του 1860 / αρχές του 1861. Η κεφαλή του Ερμή είχε χαραχθεί σε σχετικά μαλακό χάλυβα, χρησιμοποιώντας την τεχνική της χαρακτικής που ονομάζεται «taille de relief» ή «gravure en épargne». Ο χαράκτης δούλεψε κάθε μία πλευρά της γραμμής που ήθελε να δημιουργήσει ανάγλυφο. Η μέθοδος «gravure en épargne» χρησιμοποιείται για τη χάραξη στιγέων (ή μητρών) που προορίζονται για την κατασκευή πλακών τυπογραφίας. Πράγματι, στην τυπογραφία, είναι τα προεξέχοντα μέρη της πλάκας που εκτυπώνουν το φύλλο του χαρτιού, υπό πίεση, αφού έχουν πρώτα μελανωθεί.
Ο αρχικός στιγέας του μεταλλίου είναι ο μοναδικός που χαράχθηκε από τον Désiré-Albert Barre. Όλα τα υπόλοιπα τμήματα της τελικής μήτρας χαράχτηκαν από άλλα μέλη του προσωπικού του στο Γαλλικό Νομισματοκοπείο.
Η τελική μήτρα της Μεγάλης Κεφαλής του Ερμή, η μόνη που παραγγέλθηκε από τη Διεύθυνση των Ελληνικών Ταχυδρομείων, ήταν προϊόν αυτού του αρχικού στιγέα, στην πραγματικότητα προϊόν της μήτρας του. Δείτε την περιγραφή της μήτρας του αρχικού στιγέα του μεταλλίου που ακολουθεί.
Εκθέτης: Louis Fanchini
Έκθεμα: Η μήτρα του αρχικού στιγέα του μεταλλίου της Μεγάλης Κεφαλής του Ερμή
Όταν ο Désiré-Albert Barre τελείωσε τη χάραξη του αρχικού στιγέα, «χτύπησε» μια μήτρα. Με τη μήτρα εννοούμε ένα αντίγραφο που δημιουργείται με μηχανική μέθοδο, με τη χρήση του αρχικού στιγέα, πιέζοντας (ή χτυπώντας) ένα κομμάτι μαλακού χάλυβα σε νομισματικό πιεστήριο. Επομένως, η μήτρα είναι το αντίστροφο αποτύπωμα του αρχικού στιγέα, όπου οι εσοχές έχουν τώρα ανυψωθεί (ανάγλυφα τμήματα) και το αντίστροφο.
Η μήτρα αυτή σκληρύνθηκε και χρησιμοποιήθηκε για τη δημιουργία της τελικής μήτρας. Με την τελική μήτρα χτυπήθηκαν τα 150 κλισέ κάθε τυπογραφικής πλάκας των επτά πρώτων κλάσεων της Μεγάλης Κεφαλής του Ερμή του 1861.
Μετά από μερικές πρώτες ατυχείς εμπειρίες, αυτή η επιχείρηση γινόταν σχεδόν συστηματικά από τους Αρχιχαράκτες στο Γαλλικό Νομισματοκοπείο για να τους επιτρέψει, όταν ήταν απαραίτητο, να αναδημιουργήσουν ή να τροποποιήσουν την τελική μήτρα. Πράγματι, οι μήτρες υφίσταντο τεράστιες μηχανικές καταπονήσεις κατά τη διάρκεια της σκλήρυνσης ή/και κατά τη διάρκεια των χτυπημάτων, που θα μπορούσαν να επιφέρουν αλλοιώσεις στο σχέδιό τους ή ακόμη και να προκαλέσουν θραύσεις στη χάραξη. Έτσι, εάν μία μήτρα έσπαζε ή καταστρεφόνταν κατά τη διαδικασία, αρκούσε να αναδημιουργηθεί μια καινούργια, ξεκινώντας από τη μήτρα του μεταλλίου που διατηρήθηκε για αυτόν τον σκοπό.
Κείμενα και εικόνες: Louis Fanchini